Sirkü 2034 Erken Ödeme İndirimi
Erken ödeme indirimi, alıcının borcunu vadesinden önce ödemesi halinde satıcının mal veya hizmet bedelinde yaptığı indirimdir. Bu indirim genellikle “iskonto” veya “vade farkı indirimi” şeklinde olur.
VUK nun 229 ve müteakip maddeleri uyarınca bir malın teslimi veya hizmetin yapıldığı tarihte fatura düzenlenmesi yasal zorunluluktur.
Ticari hayatta Erken ödeme indirimi genellikle teslimden veya hizmetten sonraki bir dönemde, başka bir ifade ile fatura tanziminden sonra ödeme sırasında ortaya çıktığı için her iki taraf açısından işlemin niteliğini değiştiren bir “fiyat düzeltmesidir”.
Uygulamada genellikle Erken ödeme indirimi için satıcı tarafından alıcıya bir indirim (iskonto) faturası veya alıcı tarafından iade faturası düzenlenir. Erken ödeme indirimi, faturada açıkça belirtilmelidir.
Gelir ve Kurumlar vergisi açısından, GVK 38,40 ncı maddeleri kapsamında
– İndirim, satış bedelinde bir azalma olarak değerlendirilir.
– İndirimi yapan satıcı için bu tutar gelir azaltıcı bir unsurdur. İskonto olarak değerlendirilir ve İndirim yapılan tutarın satış hasılatından düşülmesi gerekir.
– İndirimi alan alıcı için bu tutar, satın alınan mal veya hizmetin maliyetinde azalmaya neden olduğu için indirim yapılan tutar doğrudan direk gelir değildir. Uygulamada “Erken Ödeme İndirimi Geliri” şeklinde ayrı bir gelir hesabı açmak yaygındır, ama teknik olarak maliyetin düşürülmesidir.
Öte yandan,
Matrah ve indirim miktarının değişmesi başlıklı KDV Kanunun 35 maddesi gereği,
Malların iade edilmesi, işlemin gerçekleşmemesi, işlemden vazgeçilmesi veya sair sebeplerle matrahta değişiklik vuku bulduğu hallerde, vergiye tabi işlemleri yapmış olan mükellef bunlar için borçlandığı vergiyi; bu işlemlere muhatap olan mükellef ise indirme hakkı bulunan vergiyi değişikliğin mahiyetine uygun şekilde ve değişikliğin vuku bulduğu dönem içinde düzeltir. Şu kadar ki, iade olunan malların fiilen işletmeye girmiş olması ve bu girişin defter kayıtları ile beyannamede gösterilmesi şarttır.
muhasebe kayıtlı bir örnekle konu daha kolay anlaşılacaktır.
Örnek:
Satıcı (A Ltd. Şti.), Alıcı (B Ltd. Şti.)’ye
1 Ekim 2025 tarihinde 100.000 TL + %20 KDV (20.000 TL) tutarında 60 gün vadeli mal satmıştır. Ancak satış bedelinin 20 gün içinde ödenmesi halinde %2 oranında iskonto uygulayacağını belirtmiştir. Alıcıda bu süre içinde ödemesini yaparak erken ödeme indirimine hak kazanmıştır.
Satışa ilişkin Satıcın yapacağı kayıt (1 Ekim 2025)
120 Alıcılar 120.000
600 Satıcılar 100.000
391 Hesaplanan KDV 20.000
Satışa ilişkin Alıcının yapacağı kayıt (1 Ekim 2025)
153 Ticari mallar 100.000
191 İndirilecek KDV 20.000
320 Satıcılar 120.000
Ödemeye ilişkin satıcın yapacağı kayıt (20 Ekim 2025- indirimle ilgili faturanın kesilmiş olması kaydıyla)
102 Bankalar 117.600
602 Diğer gelirler 2.000 (Satış ıskontosu-erken ödeme indirimi)
191 İndirilecek KDV 400 (Satış iade KDV)
Alıcılar 120.000
Ödemeye ilişkin alıcının yapacağı kayıt (20 Ekim 2025- indirimle ilgili faturanın kesilmiş olması kaydıyla)
320 Satıcılar 120.000
102 Bankalar 117.600
153 Ticari mallar 2.000 (erken ödeme indirimi)
391 Hesaplanan KDV 400 (Alış iade KDV)
——————————————————
Hatırlatma:
Sirkülerimiz bilgilendirme amaçlı olup belirli bir konu hakkında genel çerçevede bilgi vermek amacını taşıdığından içerikten kaynaklanan veya içeriğe ilişkin ortaya çıkan sonuçlardan dolayı herhangi bir sorumluluk iddiasında bulunulamaz.
Bu sirkümüzde yer verilen bilgiler yazının tarihi itibarıyla geçerli olup, yazı tarihinden sonra gerçekleşebilecek yasal değişiklikler, gelişecek uygulamalar ve yargı kararları ileride farklı düzenlemeleri ve değerlendirmeleri gerektirebilmektedir.
Bu nedenle konular ile ilgili karar vermeden önce profesyonel bir danışmandan görüş ve destek alınması tavsiye olunur.