Sirkü 1997 İstisna Edilmiş İşlemlerde KDV İndirimi
KDV esas itibarıyla vergi indirimi mekanizmasına dayanan bir vergilendirme şeklidir.
KDV Kanunun (29/1) inci maddesine göre mükellefler, yaptıkları vergiye tabi işlemler üzerinden hesaplanan KDV’den, faaliyetlerine ilişkin olarak, kendilerine yapılan teslim ve hizmetler dolayısıyla hesaplanarak düzenlenen fatura ve benzeri vesikalarda gösterilen KDV’yi veya ithal ettikleri mal ve hizmetler dolayısıyla ödedikleri KDV’yi veyahut vergi kesintisi yapmakla sorumlu tutulanlar tarafından sorumlu sıfatıyla beyan edilerek ödenen KDV’yi indirebilirler.
İndirilmeyecek KDV ler ise Kanunun 30 uncu maddesinde indirilemeyecek KDV ler tadat edilmiştir maddenin a bendinde Vergiye tabi olmayan veya vergiden istisna edilmiş bulunan malların teslimi ve hizmet ifası ile ilgili alış vesikalarında gösterilen veya bu mal ve hizmetlerin maliyetleri içinde yer alan katma değer vergisinin indirim konusu yapılamayacağı hüküm altına alınırken bu hükmün bazı istisnalar için uygulanmayacağı belirtilmiştir.
Katma Değer Vergisinde iki tür istisna vardır.
1-Tam istisna: Bazı istisnai işlemlerde mükellefler bu işlemleri dolayısıyla yüklendikleri KDV tutarlarını yaptıkları işler dolayısıyla hesapladıkları KDV tutarlarından tamamıyla indirir. Ayrıca yüklenilen bu KDV tutarları indirim yoluyla giderilemezse iade olarak talep edebilir.
2-Kısmi istisna: Bazı istisna konusu işlemlerde mükellefler bu işlemleri dolayısıyla yüklendikleri KDV tutarlarını yaptıkları işler dolayısıyla hesapladıkları KDV den indiremezler. Ancak gelir veya kurumlar vergisi matrahlarının tespitinde maliyet ya da gider unsuru olarak kullanırlar.
İndirim hakkı tanınan ve tanınmayan işlemleri birlikte yapan mükellefler, alışlarında yüklendikleri vergileri, herhangi bir ayırım yapmaksızın tamamen o dönemde indirilebilir KDV hesabına intikal ettirirler. Daha sonra aynı dönemde, toplam satışlar içinde indirim hakkı tanınmayan işlemlerin oranı bulunur, bu oran, o dönemdeki toplam satışlar nedeniyle yüklenilen vergilere uygulanarak, istisna kapsamına giren işlemler dolayısıyla yüklenilen vergi miktarı hesaplanır. Bu şekilde bulunan vergisiz satışlara (kısmi istisna kapsamına giren işlemlere) ait yüklenilen vergiler, KDV beyannamesinin, “İlave Edilecek KDV” satırına yazılır.
İndirim hakkı tanınan ve tanınmayan işleri birlikte yapan mükellefler, müşterek genel giderler ile amortismana tabi iktisadi kıymetler nedeniyle yüklendikleri vergilerden, indirim konusu yapılacak olanlar ile indirim konusu yapılmayıp, gider hesaplarına aktarılacak olanları, bu belirlemelere göre ayırıma tabi tutacaklardır.
KDV istisnasına konu işlemlerde yüklenilen KDV’nin indirime konu edilip edilemeyeceği ile indirime konu edilen KDV nin iade konusu edilip edilemeyeceği gösteren tablo aşağıya çıkarılmıştır.
| Yüklenen KDV si İndirim ve iade konusu edilen istisnai işlemler | ||
| Madde | İstisnanın konusu | Yüklenilen KDV |
| KDV 11 | Mal ve Hizmet İhracatı | KDV 29 md. Gereğince İndirim konusu yapılır. Tam istisna kapsamında olduğundan İndirilemeyen KDV iadeye konu edilebilir. KDV Kanunun 32 nci maddesine göre, iade talebinin, iade hakkı doğuran işlemin gerçekleştiği dönemi izleyen ikinci takvim yılının sonuna kadar yapılması zorunludur. |
| KDV 13-a | Deniz, hava ve demiryolu taşıma araçlarının, tesliminde, Tadil, bakım ve onarımında imal ve inşasına ilişkin alımlarda istisna | |
| KDV 13-b | Deniz ve hava taşıma araçları için liman ve hava meydanlarında yapılan hizmetlere ilişkin istisna | |
| KDV 13-c | Altın, gümüş, platin, Petrol arama, işletme, zenginleştirme, rafinaj faaliyetlerine ilişkin istisna | |
| KDV 13-d | Yatırım Teşvik Belgesi sahibi mükelleflere belge kapsamındaki makina ve teçhizat teslimleri ile yazılım ve gayri maddi hak satış ve kiralamalarında istisna | |
| KDV 13-e | Limanlara bağlantı sağlayan demiryolu hatları, limanlar ve hava meydanlarının inşası, yenilenmesi ve genişletilmesine ilişkin istisna | |
| KDV 13-f | Ulusal güvenlik amaçlı teslim ve hizmetlerde istisna | |
| KDV 13-g | Cumhurbaşkanlığı merkez teşkilatına yapılacak araç teslimlerinde istisna | |
| KDV 13-ğ | Ürün senetlerinin ihtisas/Ticaret Borsaları aracılığıyla ilk tesliminde istisna | |
| KDV 13-h | Türkiye Kızılay Derneğine yapılan teslim ve hizmetler ile Türkiye Kızılay Derneğinin teslim ve hizmetleri, | |
| KDV 13-ı | Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı tarafından tescil edilen gübreler ve gübre üreticilerine bu ürünlerin içeriğinde bulunan hammaddelerin teslimi ile yem teslimlerinde istisna | |
| KDV 13-i | Konut veya iş yeri olarak inşa edilen binaların ilk tesliminde uygulanmak ve bedeli döviz olarak Türkiye’ye getirilmek kaydıyla, yurt dışında yaşayan Türk vatandaşlarına yapılan konut veya iş yeri teslimlerine ilişkin istisna | |
| KDV 13-j | Organize sanayi bölgeleri ile küçük sanayi sitelerinin inşasına ilişkin istisna | |
| KDV 13-k | Genel ve özel bütçeli kamu idarelerine, il özel idarelerine, belediyelere ve köylere bağışlanan (okul, sağlık tesisi ve öğrenci yurdu, çocuk yuvası, yetiştirme yurdu, huzurevi, bakım ve rehabilitasyon merkezi, ibadethaneler, yaygın din eğitimi verilen tesisler, gençlik merkezleri ile gençlik ve izcilik kampları) tesislere ilişkin istisna | |
| KDV 13-l | Yabancılara verilen sağlık hizmetlerinde istisna | |
| KDV 13-m | Ar-Ge, yenilik ve tasarım faaliyetlerinde kullanılmak üzere yapılan Yeni makine ve teçhizat teslimlerinde istisna | |
| KDV 14 | Transit Taşımacılık | |
| KDV 15/1-a | Diplomatik temsilcilik ve konsolosluklara yapılacak teslim ve hizmetlerde istisna, | |
| KDV 15/1-b | Uluslararası kuruluşlara ve bunların mensuplarına yapılan teslim ve hizmetlerde istisna, | |
| 17/4-s | Engellilerin eğitimleri, meslekleri, günlük yaşamları için özel olarak üretilmiş her türlü araç-gereç ve özel bilgisayar programları. | |
| KDV geçici 26 | Uluslararası kuruluşlar ile bu kuruluşlara bağlı program, fon, temsilcilik ve özel ihtisas kuruluşlarına yapılan teslim ve hizmetlere ilişkin istisna | |
| KDV Geçici 29 | 3996 Sayılı Kanuna Göre Yap-İşlet-Devret veya 3359 Sayılı Kanun ile 652 Sayılı Kararnameye Göre Kiralama Karşılığı Yaptırılan Projelerde 31/12/2028 tarihine kadar ihale veya görevlendirme ilanı yayımlanacak olanların; ihale edilmesi ile görevlendirilen veya projeyi üstlenenlere yatırım döneminde proje kapsamında yapılan mal teslimleri ve hizmet ifaları | |
| KDV Geçici 34 | Milletlerarası Antlaşma Hükümleri Çerçevesinde KDV’den İstisna Edilmiş Olan Transit Petrol Boru Hattı Projelerinin İnşa ve Modernizasyonuna İlişkin İstisna | |
| KDV Geçici 37 | 31.12.2025 tarihine kadar YTB sahibi mükelleflere belge kapsamındaki imalat sanayi ile Turizme yönelik inşaat işlerine ilişkin mal teslimleri ve hizmet ifaları | |
| KDV geçici 38 | Eğitimde Fırsatları Artırma ve Teknolojiyi İyileştirme Hareketi (FATİH) Projesi Kapsamında Milli Eğitim Bakanlığına Yapılacak Mal Teslimi ve Hizmet İfalarında İstisna | |
| KDV Geçici 45 | 31.12.2025 tarihine kadar Afet Bölgesi Olarak Kabul Edilen Yerlerde Genel Bütçeli Kamu İdarelerine Bağışlanmak Üzere Konut, İş Yeri, Okul, Öğrenci Yurdu, Hastane, İbadethane, Kültür ve Sanat Merkezi, Kütüphane Gibi Taşınmazların İnşasına İlişkin Yabancı Devlet Kurum ve Kuruluşlarına Yapılan Teslim ve Hizmetler ile Genel Bütçeli Kamu İdarelerine Bağışlanacak Konutların Yabancı Devlet Kurum ve Kuruluşlarına Teslimine İlişkin İstisna | |
| Yüklenen KDV si İndirim konusu edilebilen ancak iadeye konu edilemeyen istisnai işlemler | ||
| KDV 17/2-b | Özel Okullar ve Üniversiteler Tarafından Bedelsiz Olarak Verilen Eğitim ve Öğretim Hizmetleri ile Öğrenci Yurtları Tarafından Bedelsiz Olarak Verilen Yurt Hizmetlerinde ve Kanunların Gösterdiği Gerek Üzerine Yapılan Bedelsiz Teslim ve Hizmetlerde İstisna Fakirlere Yardım Amacıyla Gıda Bankacılığı Faaliyetinde Bulunan Dernek ve Vakıflara Bağışlanan Bazı Malların Tesliminde İstisna | KDV’den kısmi istisna kapsamında olan bu işlemler için Kanunun (30/a) maddesi uygulanmaz. Dolayısıyla yüklenilen KDV ler İndirim konusu yapılabilir. Ancak İndirilemeyen KDV iadeye konu edilmez. |
| KDV 17/2-c | Yabancı Devletlerin Türkiye’deki Diplomatik Temsilcilik ve Konsoloslukları ile Yabancı Hayır ve Yardım Organizasyonlarına Yapılan Teslim ve Hizmetlerde İstisna | |
| KDV 17/2-d | Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu Kapsamındaki İşlemlerde İstisna. | |
| KDV 17/4-c | GVK 81 inci maddesin kapsamındaki işlemler, adi ortaklıkların sermaye şirketine dönüşmesi işlemleri ve Kurumlar Vergisi Kanununa göre yapılan devir ve bölünme işlemleri | |
| KDV 17/4-i | Varlık ve Hakların Türkiye Varlık Fonu ve Alt Fonlara Devri ile Bu Varlık ve Hakların Türkiye Varlık Fonu Yönetimi Anonim Şirketi Tarafından Yönetilmesi Suretiyle Yapılan Teslim ve Hizmetler | |
| KDV 17/4-ö | Gümrük antrepoları ve geçici depolama yerleri ile gümrük hizmetlerinin verildiği gümrüklü sahalarda, ithalat ve ihracat işlemlerine konu mallar ile transit rejim kapsamında işlem gören mallar için verilen ardiye, depolama ve terminal hizmetleri, | |
| KDV 17/4-r | Kurumların aktifinde en az iki tam yıl süreyle bulunan iştirak hisselerinin satışı ile bankalara, finansal kiralama ve finansman şirketlerine borçlu olanların ve kefillerinin borçlarına karşılık taşınmaz ve iştirak hisselerinin (müzayede mahallerinde yapılan satışlar dahil) bankalara, finansal kiralama ve finansman şirketlerine devir ve teslimleri ile bu taşınmaz ve iştirak hisselerinin finansal kiralama ve finansman şirketlerince devir ve teslimi | |
| KDV 17/4-t | Ürün Senetlerinin, İhtisas/Ticaret Borsaları Aracılığıyla İlk Teslimi | |
| KDV 17/4-z | Patentli veya Faydalı Model Belgeli Buluşa İlişkin Gayri Maddi Hakların Kiralanması, Devri veya Satılması İşlemleri | |
| KDV Geçici 12 | Özelleştirme Kapsamına Alınan İktisadi Kıymetlerin Teslim ve Kiralanması İşlemleri | |
| KDV geçici 20/1 | 31/12/2028 tarihine kadar teknoloji geliştirme bölgelerinde veya ihtisas teknoloji geliştirme bölgelerinde ürettikleri sistem yönetimi, veri yönetimi, iş uygulamaları, sektörel, internet, oyun, mobil ve askeri komuta kontrol uygulama yazılımları şeklindeki teslim ve hizmetler | |
| KDV Geçici 24 | Telgraf ve Telefon Kanununun geçici 10 uncu maddesi kapsamındaki devir, temlik ve intikal işlemleri ile ilgili olarak Türk Telekom tarafından Türksat Uydu Haberleşme, Kablo TV ve İşletme Anonim Şirketine yapılan teslimler ve hizmet ifaları | |
| KDV Geçici 32 | Şehir İçi Ulaşım Sistemleri ve Bunlara İlişkin Tesislerin 31/12/2028 tarihine kadar devir ve teslimleri, | |
| KDV Geçici 33 | Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununun geçici 41 inci maddesi kapsamında taşınmazların aşınmazların 31.12.2028 tarihine kadar Sosyal Güvenlik Kurumuna Devir ve Teslimi ile Bu Taşınmazların Sosyal Güvenlik Kurumu Tarafından Devir ve Teslimleri | |
| KDV Geçici 41 | Doğal Gaz Piyasası Kanununun Ek 1 inci Maddesi Kapsamında Yapılan Devirler | |
| Yüklenen KDV si İndirim konusu edilemeyen istisnai işlemler | ||
| KDV 16/1-a | Bu Kanuna göre teslimleri vergiden istisna edilen mal ve hizmetlerin ithaline ilişkin istisna, | İstisna kapsamındaki bu işlemler için yüklenilen KDV kanunun 30/a maddesi gereği İndirim konusu yapılamaz |
| KDV 16/1-b | Gümrük Kanunu’na göre Gümrük vergisinden muaf veya müstesna olan malların ithaline ilişkin istisna | |
| KDV 16/1-c | Bazı Gümrük rejimlerinin uygulandığı mallara ilişkin istisna | |
| KDV 17/1-a | KDV Kanunun (17/1) maddesinde sayılan kurumların İlim, fen ve güzel sanatları, tarımı yaymak, ıslah ve teşvik etmek amacıyla yaptıkları teslim ve hizmetleri | |
| KDV 17/1-b | KDV Kanunun (17/1) maddesinde sayılan kurumların Tiyatro, konser salonu, kütüphane, sergi, okuma ve konferans salonları ile spor tesisleri işletmek veya yönetmek suretiyle ifa ettikleri kültür ve eğitim faaliyetlerine ilişkin teslim ve hizmetleri, | |
| KDV 17/2-a) | Belli Kurum ve Kuruluşların Kanunda Sayılan İşleri Yapmak veya Yönetmek Suretiyle İfa Ettikleri Teslim ve Hizmetlerde İstisna (Sosyal amaç taşıyan istisnalar) | |
| KDV 17/2-e | Kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşlarının, kanunlarla kendilerine verilen görev gereği ve kuruluş amaçlarına uygun ruhsat, izin, onay ve benzeri hizmetlerde istisna | |
| KDV 17/3-a | Askeri Amaç Taşıyan İstisnalar | |
| KDV 17/4-a | Basit usulde tespit edilen mükellefler tarafından yapılan teslim ve hizmetler ile Sosyal İçerik Üreticiliği, İnternet ve Benzeri Elektronik Ortamlar Üzerinden Sunulan Hizmetler ile Mobil Cihazlar İçin Uygulama Geliştiriciliği İstisnası | |
| KDV 17/4-b | GVK ya göre gerçek usulde vergiye tabi olmayan çiftçiler ile vergiden muaf esnaf çiftçi ve serbest meslek erbabı tarafından yapılan teslim ve hizmetler, | |
| KDV 17/4-ç | Uluslararası roaming anlaşmaları çerçevesinde yurt dışından alınan roaming hizmetleri ile bu hizmetlerin Türkiye’deki müşterilere yansıtılması, | |
| KDV 17/4-d | İktisadi işletmelere dahil olmayan gayrimenkullerin kiralanması işlemleri, | |
| KDV 17/4-e | Banka ve sigorta muameleleri vergisi kapsamına giren işlemler | |
| KDV 17/4-f | Darphane ve Damga Matbaası tarafından yapılan teslim ve hizmetler, | |
| KDV 17/4-g | Değerli Madenler, Kıymetli Taşlar, Değerli Kâğıtlar, Para, Döviz, Menkul Kıymetler, Damga Pulu ile Hurda ve Atık Teslimleri | |
| KDV 17/4-h | Ziraî amaçlı su teslimleri ile arazi ıslahına ait hizmetler. | |
| KDV 17/4-ı | Serbest bölgelerde verilen hizmetler ile serbest bölgelere veya bu bölgelerden yapılan ihraç amaçlı yük taşıma işleri | |
| KDV 17/4-j | Boru hattı ile yapılan yabancı ham petrol, gaz ve bunların ürünlerinin taşınması hizmetleri | |
| KDV 17/4-k | Organize Sanayi Bölgeleri ve Küçük Sanayi Sitelerine Tanınan İstisna | |
| KDV 17/4-l | Varlık Yönetim Şirketlerinin Bazı Teslimleri ile Finansal Yeniden Yapılandırma Hükümleri Kapsamında Bazı Borçların Teminatını Oluşturan Mal ve Hakların Teslimi | |
| KDV 17/4-m | Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonuna Devredilen Mal ve Hakların Teslimi | |
| KDV 17/4-n | Basın, Yayın ve Enformasyon Genel Müdürlüğüne verilen haber hizmetleri. | |
| KDV 17/4-o | Gümrüklü Alanlarda Yapılan Bazı Hizmetler | |
| KDV 17/4-p | Hazinece yapılan taşınmaz teslimi ve kiralamaları, irtifak hakkı tesisi, kullanma izni ve ön izin verilmesi işlemleri ile Kentsel Dönüşüm Başkanlığı ve Toplu Konut İdaresi Başkanlığınca yapılan arsa ve arazi teslimleri, belediyeler ve il özel idarelerinin mülkiyetindeki taşınmazların satışı suretiyle gerçekleşen devir ve teslimler, | |
| KDV 17/4-ş | Konut Finansmanı Amacıyla Teminat Gösterilen veya İpotek Konulan Konutların Teslimi (Mortgage-Tutsat) | |
| KDV 17/4-u | Varlık Kiralama Şirketleri Tarafından Yapılan Devir ve Kiralama İşlemleri | |
| KDV 17/4-v | Sigorta Tahkim Komisyonu tarafından münhasıran uyuşmazlıkların çözümüne ilişkin olarak verilen hizmetler. | |
| KDV 17/4-y | Finansal kiralama şirketleri, katılım bankaları ile kalkınma ve yatırım bankalarınca 6361 sayılı Kanun Kapsamında, Taşınır veya Taşınmazların Bizzat Kiracıdan Satın Alınması, Satan Kişilere Kiralanması ve Kiralayana Satılması (Sat-Kirala-Geri Al) İşlemi | |
————————————–
Hatırlatma:
Sirkülerimiz bilgilendirme amaçlı olup belirli bir konu hakkında genel çerçevede bilgi vermek amacını taşıdığından içerikten kaynaklanan veya içeriğe ilişkin ortaya çıkan sonuçlardan dolayı herhangi bir sorumluluk iddiasında bulunulamaz.
Bu sirkümüzde yer verilen bilgiler yazının tarihi itibarıyla geçerli olup, yazı tarihinden sonra gerçekleşebilecek yasal değişiklikler, gelişecek uygulamalar ve yargı kararları ileride farklı düzenlemeleri ve değerlendirmeleri gerektirebilmektedir.
Bu nedenle konular ile ilgili karar vermeden önce profesyonel bir danışmandan görüş ve destek alınması tavsiye olunur.