Sirkü 1767 – Şirket hisselerinin satışı halinde vergilendirme

Günümüzde yatırımcıların ellerinde bulunan şirket hisselerinin satışı ve bu satıştan elde edilen iştirak kazancın nasıl vergilendirileceği hep merak konusu olmuştur.

Şirket hisselerinin satışında elde edilen kazancın vergilendirilmesi açısından önemli olan unsurların başında sahip olunan hisse senedinin hangi şirkete ait olduğudur. Başka bir deyişle şirketin nevi önemlidir.

Hisse senedi satış kazancının KDV ile Gelir ve Kurumlar vergisi açısından irdeleyecek olursak;

1- KDV açısından

Gerçek kişilerin yani şahısların ellerinde bulundurdukları ltd veya A.Ş. lere ait hisse senedi satışları herhangi bir şarta bağlı olmaksızın KDV ye tabi değildir.

Şirketler gelince olayın boyutu biraz değişmektedir.

Şirketlerin ellerinde bulunan hisse senetlerinin satışı KDV Kanunun 17/4-r maddesi hükmü gereğince;

Kurumların aktifinde en az iki tam yıl süreyle bulunan iştirak hisseleri ile taşınmazların satışı suretiyle gerçekleşen devir ve teslimler ile bankalara, finansal kiralama ve finansman şirketlerine borçlu olanların ve kefillerinin borçlarına karşılık taşınmaz ve iştirak hisselerinin (müzayede mahallerinde yapılan satışlar dahil) bankalara, finansal kiralama ve finansman şirketlerine devir ve teslimleri ile bu taşınmaz ve iştirak hisselerinin finansal kiralama ve finansman şirketlerince devir ve teslimi.

İstisna kapsamındaki kıymetlerin ticaretini yapan kurumların, bu amaçla aktiflerinde bulundurdukları taşınmaz ve iştirak hisselerinin teslimleri istisna kapsamı dışındadır.

İstisna kapsamında teslim edilen kıymetlerin iktisabında yüklenilen ve teslimin yapıldığı döneme kadar indirim yoluyla giderilemeyen katma değer vergisi, teslimin yapıldığı hesap dönemine ilişkin gelir veya kurumlar vergisi matrahının tespitinde gider olarak dikkate alınır.

Bu fıkranın varlık kiralama şirketlerine ve finansal kiralama şirketleri, katılım bankaları ile kalkınma ve yatırım bankalarına devredilen taşınmaz ve iştirak hisselerinin, kaynak kuruluş ve kiracı tarafından üçüncü kişilere satışına ilişkin en az iki tam yıl aktifte bulundurma süresinin hesabında, bu taşınmaz ve iştirak hisselerinin varlık kiralama şirketleri, finansal kiralama şirketleri, katılım bankaları ile kalkınma ve yatırım bankalarının aktifinde bulunduğu süreler de dikkate alınır.

Ayrıca aynı kanunun 17/4-g maddesi gereği, hisse senedi, tahvil (elde edilen faiz gelirleri ile sınırlı olmak üzere tahvil satın almak suretiyle verilen finansman hizmetleri dâhil),varlık kiralama şirketleri tarafından ihraç edilen kira sertifikaları, Türkiye’de kurulu borsalarda işlem gören sermaye piyasası araçlarının teslimi, (satışı) KDV den istisnadır.

Madde hükümlerini irdelediğimizde;

Satışa konu hisse senedi A.Ş. lere ait hisse senedi ise veya geçici ilmühaber bastırılmış hisse ise herhangi bir şarta bağlı olmaksızın KDV den istisna.

Söz konusu hisseler için hisse senedi veya geçici ilmühaber bastırılmamış ise hissenin edinim tarihinden itibaren 2 yıl geçtikten sonra satışı da KDV den istisnadır. Edinim tarihinden itibaren 2 yıl geçmeden yapılan satışlar ise KDV ye tabidir.

Limited şirketlere ait ortaklık payı, eshamlı komandit şirketlerin komanditer ortaklarına ait ortaklık payları, iş ortaklıkları, adi ortaklıklara ait ortaklık payları hisse senedi veya ilmühabere bağlanmamış ortaklık paylarıdır. Dolayısıyla bunlara ait ortaklık paylarının satışında da elde edilme tarihinden itibaren 2 yıl içinde satılması halinde de bu satışlar KDV ye tabidir.

 2-  Gelir Vergisi açısından

GVK nun mükerrer 80/1 maddesi hükmü gereğince;

İvazsız olarak iktisap edilenler ile tam mükellef kurumlara ait olan ve iki yıldan fazla süreyle elde tutulan hisse senetleri hariç, menkul kıymetlerin veya diğer sermaye piyasası araçlarının elden çıkarılmasından sağlanan kazançlar

Değer artışı kazancı sayılmıştır.

Madde hükmünü irdelediğimizde;

Limited şirket hissesinin  satışının herhangi bir şarta bağlı olmaksızın, Hisse senedi veya geçici ilmühaber bastırılmamış bir A.Ş. hissesinin ise edinim tarihinden itibaren 2 yıl içinde satılması halinde satış kazancının Değer Artış Kazancı olarak gelir vergisine tabi olduğu,

Ancak Hisse senedi veya geçici ilmühaber bastırılmamış A.Ş.şirket hisselerinin elde edildiği tarihten itibaren iki yıl geçtikten sonra satılması halinde gelir vergisine tabi olmadığı,

Öte yandan, gerçek kişilerin borsaya kayıtlı olan şirketlere ait, hisse senetlerinin satışından elde edecekleri kar herhangi bir şarta ve süreye bağlı olmaksızın gelir vergisine tabi olmadığı,

Görülmektedir.

3-  Kurumlar vergisi açısından

Hisse senetlerine şahısların sahip olabilecekleri gibi şirketlerde başka şirketlerin hisse senedine sahip olabilmektedirler.

Kurumlar vergisi kanunun 5/1-e maddesi gereği;

Kurumların, en az iki tam yıl süreyle aktiflerinde yer iştirak hisseleri ile aynı süreyle sahip oldukları kurucu senetleri, intifa senetleri ve rüçhan haklarının satışından doğan kazançların % 75’lik kısmı kurumlar vergisinden istisnadır.

Bu istisna, satışın yapıldığı dönemde uygulanır ve satış kazancının istisnadan yararlanan kısmı satışın yapıldığı yılı izleyen beşinci yılın sonuna kadar pasifte özel bir fon hesabında tutulur. Ancak satış bedelinin, satışın yapıldığı yılı izleyen ikinci takvim yılının sonuna kadar tahsil edilmesi şarttır. Bu süre içinde tahsil edilmeyen satış bedeline isabet eden istisna nedeniyle zamanında tahakkuk ettirilmeyen vergiler ziyaa uğramış sayılır.

İstisna edilen kazançtan beş yıl içinde sermayeye ilave dışında herhangi bir şekilde başka bir hesaba nakledilen veya işletmeden çekilen ya da dar mükellef kurumlarca ana merkeze aktarılan kısım için uygulanan istisna dolayısıyla zamanında tahakkuk ettirilmeyen vergiler ziyaa uğramış sayılır. Aynı süre içinde işletmenin tasfiyesi (bu Kanuna göre yapılan devir ve bölünmeler hariç) halinde de bu hüküm uygulanır.

Bedelsiz olarak veya rüçhan hakkı kullanılmak suretiyle itibarî değeriyle elde edilen hisse senetlerinin elde edilme tarihi olarak, sahip olunan eski hisse senetlerinin elde edilme tarihi esas alınır.

Devir veya bölünme suretiyle devralınan taşınmazlar, iştirak hisseleri, kurucu senetleri ve intifa senetleri ile rüçhan haklarının satışında iki yıllık sürenin hesabında, devir olunan veya bölünen kurumda geçen süreler de dikkate alınır.

Menkul kıymet veya taşınmaz ticareti ve kiralanmasıyla uğraşan kurumların bu amaçla ellerinde bulundurdukları değerlerin satışından elde ettikleri kazançlar istisna kapsamı dışındadır.

Madde hükmünü irdelediğimizde

• Satışa konu hisse senedinin az iki tam yıl süreyle aktifte yer alması,

• Satış bedelinin Satışın yapıldığı yılı izleyen beşinci yılın sonuna kadar pasifte özel bir fon hesabında tutulması,

Fon hesabına alınma işleminin, satışın yapıldığı yılı izleyen hesap döneminin başından itibaren kazancın beyan edildiği döneme ait kurumlar vergisi beyannamesinin verildiği tarihe kadar yapılması gerekmektedir.

• Satış bedelinin, satışın yapıldığı yılı izleyen ikinci takvim yılının sonuna kadar tahsil edilmesi,

• Kurumun esas faaliyetinin Menkul kıymet ticareti ve kiralanması olmaması,

Şartlarının mevcudiyeti halinde satış kazancının %75 lik kısmının Kurumlar Vergisinden istisna olduğu

Görülmektedir.

İstisnadan yararlanabilmek için istisnanın kurumlar vergisi beyannamesinin ilgili satırında gösterilmesi gerektiği ile istisnaya ilişkin YMM raporunun beyanname verme süresi sonuna kadar Vergi Dairesine tevdi edilmesi gerektiği unutulmamalıdır.

Sonuç

Yukarıda izah edilen konuları tablolar halinde özetlersek

GERÇEK VE TÜZEL KİŞİLERİN HİSSE SATIŞLARINDA                          KDV
Gerçek kişilerin elinde bulunan limited veya A.Ş.hisselerinin satışı		Yok
A.Ş. HİSSESİ	Tüzel kişilerin geçici ilmühaber veya hisse senedine bağlanmış hisse satışları	Yok
	Tüzel kişilerin geçici ilmühaber veya hisse senedine bağlanmamış ancak edinim tarihi 2 yıldan fazla olan hisse satışları	Yok
	Tüzel kişilerin geçici ilmühaber veya hisse senedine bağlanmamış ancak edinim tarihi 2 yıldan az olan hisse satışları	VAR
LTD. ŞTİ. HİSSESİ	Tüzel kişilerin edinim tarihinden 2 yıl geçtikten sonra sattıkları hisseler	Yok
	Tüzel kişilerin edinim tarihinden itibaren 2 yıl geçmeden sattıkları hisseler	VAR

GERÇEK KİŞİLERİN HİSSE SATIŞLARINDA                            GELİR VERGİSİ
Borsaya kayıtlı şirket hissesi satışı		Yok
A.Ş. HİSSESİ	İlmühaber veya hisse senedine bağlanmış ve edinim tarihinden 2 yıl sonra satılan hisseler	Yok
	İlmühaber veya hisse senedine bağlanmış ancak edinim tarihinden itibaren 2 yıl içinde satılan hisseler	VAR
	İlmühaber veya hisse senedine bağlanmamış hisseler	VAR
LTD. ŞTİ. HİSSESİ	Ltd. Şti. ortaklık paylarının satışında herhangi bir istisna yok	VAR

TÜZEL KİŞİLERİN HİSSE SATIŞLARINDA                         KURUMLAR VERGİSİ
A.Ş. / LTD. ŞTİ. HİSSESİ	Hisseler aktife girdiği tarihten itibaren 2 yıl içinde elden çıkarılırsa	VAR
	Hisseler aktife girdiği tarihten itibaren 2 yıl geçtikten sonra elden çıkartılırsa + Elde edilen kazanç 5 yıl süreyle pasifte özel bir fon hesabında tutulup işletmeden çekilmez veya sermayeye ilave edilirse + Satış bedeli 2 yıl içinde tahsil edilirse Menkul kıymet ticareti ve kiralanmasıyla uğraşan kurumların bu amaçla ellerinde bulundurdukları istisna kapsamındaki değerlerin satışından elde ettikleri kazançlar istisna kapsamı dışındadır.	% 75 i Kurumlar vergisinden istisna

————————

Hatırlatma:

Sirkülerimiz bilgilendirme amaçlı olup belirli bir konu hakkında genel çerçevede bilgi vermek amacını taşıdığından içerikten kaynaklanan veya içeriğe ilişkin ortaya çıkan sonuçlardan dolayı herhangi bir sorumluluk iddiasında bulunulamaz.

Bu sirkümüzde yer verilen bilgiler yazının tarihi itibarıyla geçerli olup, yazı tarihinden sonra gerçekleşebilecek yasal değişiklikler, gelişecek uygulamalar ve yargı kararları ileride farklı düzenlemeleri ve değerlendirmeleri gerektirebilmektedir.

Bu nedenle konular ile ilgili karar vermeden önce profesyonel bir danışmandan görüş ve destek alınması tavsiye olunur.