Nihai Tüketiciden Alınan Otomobil İçin Gider Pusulası Düzenlenmesi Ancak Tevkifat Yapılmaması

Günlük hayatta sıkça karşılaşılan uygulamalardan biri, gerek gerçek usulde vergi mükellefleri gerekse Kurumlar vergisi mükelleflerinin ticari faaliyetlerinde kullanmak üzere Noter satış sözleşmelerine istinaden vergi mükellefi olamayan gerçek kişilerden satın aldıkları otomobillerinin alış bedellerini noter satış senetlerine dayanarak gider olarak kayıtlarına yansıttıkları görülmektedir.

Bu durum uygulamada yer almasına rağmen son derece sakıncalıdır, Şöyle ki;

VUK nun İkinci kitabının Üçüncü kısmında Vesikalar, birinci bölümünde de Kayıtların Tevsiki başlığı altında kayıtların nasıl tevsik edileceği belirlenmiştir. 227 inci maddesinde ise ispat edici kağıtlar açıklanmıştır.

VUK madde 227;

“Bu kanunda aksine hüküm olmadıkça bu kanuna göre tutulan ve üçüncü şahıslarla olan münasebet ve muamelelere ait olan kayıtların tevsiki mecburidir.

Defter tutmak mecburiyetinde olmayan mükellefler vergi matrahlarının tespiti ile ilgili giderlerini tevsike mecburdurlar. (Götürü usulde tespit edilen giderler hariç.)

Bu Kanuna göre kullanılan veya bu Kanunun Maliye ve Gümrük Bakanlığına verdiği yetkiye dayanılarak, kullanma mecburiyeti getirilen belgelerin, öngörülen zorunlu bilgileri taşımaması halinde bu belgeler vergi kanunları bakımından hiç düzenlenmemiş sayılır.

Maliye ve Gümrük Bakanlığı düzenlenmesi mecburî olan belgelerde bulunması gereken zorunlu bilgileri belirlemeye ve bu belgelerden uygun gördüklerine, düzenlenme saatinin yazılması mecburiyetini getirmeye yetkilidir.”

Şeklindir,

VUK Madde 243 ;

“Birinci ve ikinci sınıf tüccarlar, kazancı basit usulde tespit edilenlerle defter tutmak mecburiyetinde olan serbest meslek erbabının ve çiftçilerin:

……

3. Vergiden muaf esnafa;

Yaptırdıkları işler veya onlardan satın aldıkları emtia için tanzim edip işi yapana veya emtiayı satana imza ettirecekleri gider pusulası vergiden muaf esnaf tarafından verilmiş fatura hükmündedir. Bu belge, birinci ve ikinci sınıf tüccarların, zati eşyalarını satan kimselerden satın aldıkları altın, mücevher gibi kıymetli eşya için de tanzim edilir.

Gider pusulası, işin mahiyeti, emtianın cins ve nev’i ile miktar ve bedelini ve iş ücretini ve işi yaptıran ile yapanın veya emtiayı satın alan ile satanın adlarıyla soyadlarını (Tüzel kişilerde unvanlarını) ve adreslerini ve tarihi ihtiva eder ve iki nüsha olarak tanzim ve bir nüshası işi yapana veya malı satana tevdi olunur.

Gider pusulaları, seri ve sıra numarası dahilinde teselsül ettirilir.”

Şeklindedir.

VUK Madde 242 ise;

“Tüccarlar evvelki maddelerin dışında kalan ve bir hüküm ifade eden veya icabında bir hakkın ispatına delil olarak kullanılabilen mukavelename, taahhütname, kefaletname, mahkeme ilamları gibi hukuki vesikalarla ihbarname, karar örnekleri, vergi makbuzları gibi vergi evrakını dosyada muhafaza etmeye mecburdurlar.”

Hükmü amirdir.

Bu hükümler birlikte incelendiğinde Noter satış sözleşmelerinin sadece diğer vesikalar olarak muhafaza edileceği kanunda yer almıştır.

Diğer bir ifade ile noter satış sözleşmeleri sadece bir hakkı ispat için kullanılabilen bir vesika olduğu bu vesikaya dayanılarak Vergi hukuku açısından ticari giderlerinin belgelenemeyeceği hüküm altına alınmıştır.

Konuya ilişkin olarak Maliye Bakanlığınca verilen 16.11.1999 tarih ve B.07.0.GEL.0.44/4422-33/49938 sayılı özelge ile de bu husus pekiştirilmiştir.

Söz konusu özelge aşağıda özetlenmiştir.

“Bilindiği üzere; 213 sayılı Vergi Usul Kanununun 234 üncü maddesinde, birinci ve ikinci sınıf tüccarlar, kazancı basit usulde tespit edilenlerle defter tutmak mecburiyetinde olan serbest meslek erbabının ve çiftçilerin vergiden muaf esnafa; yaptırdıkları işler veya onlardan satın aldıkları emtia için tanzim edip işi yapana veya emtiayı satana imza ettirecekleri gider pusulası vergiden muaf esnaf tarafından verilmiş fatura hükmünde olduğu belirtilmiştir.

Buna göre, birinci ve ikinci sınıf tüccarlar, kazancı basit usulde tespit edilenlerle defter tutmak mecburiyetinde olan serbest meslek erbabının ve çiftçilerin vergiden muaf esnafa yaptırdıkları işler veya onlardan satın aldıkları emtia için gider pusulası düzenlemeleri ve bu belgeyi işi yapana veya emtiayı satana imza ettirmeleri gerekmektedir.

Öte yandan, Gelir Vergisi Kanununun 94 üncü maddesinin 13 numaralı bendinde, 4108 sayılı Kanunla yapılan değişiklikle “diğer kişilerden” satın alınan mal ve hizmet için yapılan ödemeler vergi tevkifatının kapsamı dışına çıkartıldığından esnaf muaflığı kapsamı dışında kalan diğer kişilere yapılan ödemeler üzerinden tevkifat yapılmayacaktır.”

Şeklindedir.

Sonuç Olarak;

Birinci ve ikinci sınıf tüccarlar, kazancı basit usulde tespit edilenlerle defter tutmak mecburiyetinde olan serbest meslek erbabı ve çiftçilerin vergiden muaf esnaftan (Vergi mükellefi olmayan gerçek kişiler) Noter satış sözleşmesi ile satın aldıkları araçlar için Gider pusulası düzenlemeleri ve bu belgeyi satıcıya imza ettirmeleri gerekmektedir.

Ancak, bu kişilere yapılan ödemeler üzerinden tevkifat yapılmayacaktır.”