Kdv iadesinde yüklenimler

10 Ekim 2017     Sirkü 1229

KDV Kanunun 32 inci maddesi gereği

  • Kanunun 11 inci maddesi (Mal ve hizmet ihracı),
  • 13’üncü maddesi (Araçlar, Kıymetli Maden ve Petrol Aramaları ile Ulusal Güvenlik Harcamaları ve Yatırımlarda İstisna),
  • 14’üncü maddesi (Transit taşımacılık),
  • 15 inci maddesi (Diplomatik istisnalar)
  • 17 inci maddesinin (4) numaralı fıkrasının (s) bendi (Engellilerin eğitimleri, meslekleri, günlük yaşamları için özel olarak üretilmiş her türlü araç-gereç ve özel bilgisayar programları.)
  • İade hakkı tanınan diğer istisnalar

Ayrıca aynı kanunun 29 uncu maddesi gereği, Bakanlar Kurulu tarafından vergi nispeti indirilen teslim ve hizmetler

İle

İlgili olup fatura ve benzeri vesikalarda gösterilen Katma Değer Vergisi, mükellefin vergiye tabi işlemleri üzerinden hesaplanacak Katma Değer Vergisinden indirilir. Vergiye tabi işlemlerin mevcut olmaması veya hesaplanan verginin indirilecek vergiden az olması hallerinde indirilemeyen Katma Değer Vergisi belli usul ve esaslar dahilinde mükellefe nakden veya mahsuben iade edilir.

Bu nakden veya mahsuben İade işleminde esas olan İşlemin bünyesine giren KDV dir. Buna da yüklenilen KDV denilir.

Yüklenilen KDV,

KDV GUT IV-A ya göre; İşlemin bünyesine giren KDV, teslim işlemlerinde malın üretimi, iktisabı, muhafazası ve teslimi; hizmet işlemlerinde ise ifa edilen hizmetin meydana getirilmesi ile doğrudan veya dolaylı olarak ilgisi bulunan harcamalar nedeniyle yüklenilen KDV’den oluşur.

KDV’nin, iade hakkı doğuran işlemlerin gerçekleştiği dönemde ortaya çıkmış olması şart değildir. İade hakkı doğuran işlemin gerçekleştiği dönemden önce yukarıda belirtilen alımlar-giderler nedeniyle ödenen/borçlanılan KDV de bu tutara dâhildir.

İade hakkı doğuran işlemler için yüklenilen KDV, öncelikle indirim konusu yapılır. İndirimle giderilemeyen bir miktarın kalması halinde, kalan tutar iade hakkı doğuran işlemin gerçekleştiği dönemde iade edilecek KDV olarak dikkate alınabilir. Bir vergilendirme döneminde iade konusu yapılabilir KDV (azami iade edilebilir vergi), kural olarak o dönemdeki iade hakkı doğuran işlemlere ait bedelin (%18)’i (genel KDV oranı) olarak hesaplanan miktardan fazla olamaz. Ancak, doğrudan yüklenimler nedeniyle bu tutardan fazla iade talebinde bulunulması halinde, aşan kısmın iadesi münhasıran vergi inceleme raporu sonucuna göre yerine getirilir.

İadesi talep edilen yüklenilen KDV tutarı iade talep edilen dönemde toplam indirilecek ve devreden KDV tutarları içerisinden çıkarılır ve sonraki aya devreden KDV tutarının içerisinde yer almaz. Mükellefin iadeye ilişkin düzeltme fişi düzenlenene kadar tercih değişikliğiyle söz konusu KDV’yi indirim yoluyla telafi etme talebinde bulunması mümkündür. Bu durumda iade talebi mükellefin yazılı dilekçesi üzerine iptal edilir ve bu dönem beyannamesinde yüklenilen KDV tekrar indirilecek KDV hesabına dahil edilir.

İşlemin Bünyesine Giren Verginin Hesabına Dahil Edilebilecek Unsurlar 

Bilindiği üzere bir ürünün maliyetini,

  • Direk ilk madde ve malzeme girdileri
  • Direk veya fason İşçilik giderleri
  • Genel imal ve genel yönetim giderleri

Oluşturmaktadır.

Bu nedenle yüklenilen KDV, iade hakkı doğuran işlemle ilişkilendirilebilen alış ve giderler, genel imal ve genel idare giderleri ile amortismana tabi iktisadi kıymetler (ATİK) için yapılan harcamalara ilişkin KDV’den oluşur.

İade hakkı doğuran işlemle ilişkilendirilebilen alış ve giderler ile genel imal ve genel idare giderlerinden bu dönemde gerçekleştirilen işleme isabet eden pay, aşağıda yer alan açıklamalar dikkate alınarak hesaplanır.

İade hakkı doğuran işlemle ilgili talep edilecek KDV tutarı;

a) İade hakkı doğuran işlemin doğrudan girdisini oluşturan mal ve hizmetler nedeniyle yüklenilen KDV lerden,(İlk madde ve malzeme ile yardımcı malzemeler 150-151) (Yüklenim türü 1)

b) İade hakkı doğuran işlemle ilgili olan işçi servisi, iş elbisesi, işçi yemekleri, üretimde kullanılan yakıt, elektrik, su, depo kirası gibi (genel imal giderleri 730 -740) ile telefon, kırtasiye, posta, ulaşım, konaklama, akaryakıt, ilan-reklam, büro malzemeleri, muhasebe, temizlik, ofis kirası gibi (genel idare giderleri 760-770) giderlerin iade hakkı doğuran işleme isabet eden kısmına ait yüklenilen KDV sinden, (Yüklenim türü 2)

c) İade hakkı doğuran işlemde kullanılan ATİK’in alımı, nedeniyle yüklenilen KDV’den oluşur. (Yüklenim türü 3)

İade tutarının hesaplanmasında, önce işlemin bünyesine doğrudan giren harcamalar (İlk madde ve malzeme ile yardımcı malzeme) nedeniyle yüklenilen KDV (Yüklenim türü 1) dikkate alınır. Daha sonra ilgili dönem genel imal ve genel idare giderleri için yüklenilen KDV’ (Yüklenim türü 2) den pay verilir. Bu iki yüklenim türü iade için zorunlu yüklenimdir.

Bu şekilde hesaplanan tutarın, azami iade edilebilir KDV tutarını aşmaması halinde, bu tutar ile azami iade edilebilir KDV tutarı arasındaki farka isabet eden tutar kadar Atik’ler dolayısıyla yüklenilen KDV’ (Yüklenim türü 3) den iade hesabına pay verilebilir.

İade hakkı doğuran işlemle ilgisi bulunmayan giderler dolayısıyla yüklenilen KDV iade hesabına dâhil edilmez.

ATİK nedeniyle yüklenilen KDV’den iade hesabına pay verilebilmesi için, ATİK’ lerin iade hakkı doğuran işlemlerde kullanılması gerekir.

ATİK lerden pay verilmesi halinde mükellefin ATİK lere ait hesaplama tablolarını Vergi Dairelerine ibraz etmeleri gerekir.

3065 sayılı Kanunun (11/1-c) ve geçici 17 inci maddeleri kapsamında ihraç kaydıyla mal alan ihracatçının ödemediği KDV’yi iade olarak talep etmesi mümkün olmayıp, varsa genel giderler ve Atik’ler nedeniyle iade talep etmesi mümkündür. Bu durumda ihracatçının genel giderler ve ATİK nedeniyle yüklendiği KDV için iade talebinde bulunabileceği KDV tutarı, ihracat bedeli ile ihraç kaydıyla teslim bedeli arasındaki farka genel vergi oranı uygulanmak suretiyle bulunacak tutarı aşamaz.

KDV iadesine esas yüklenim hazırlanırken öncelikle teslime konu bir birim malın bünyesine giren KDV bulunur. Daha sonra bir birim malın KDV sinden hareketle teslime konu olan malların toplam yüklenilen KDV si hesap edilmelidir.

İade hesabına esas yüklenimler hazırlanırken bu yüklenim türlerine dikkat etmek gerekir. tür 1 ve 2 (Direk yüklenimler ile dolaylı yüklenimler) yokken tür 3 e, ait yüklenim verilmemelidir. Zira kod 1 ve kod 2 tür yüklenimler zorunlu, kod 3 tür (ATİK) yüklenimleri ise ihtiyaridir. Bunun tek istisnası yukarıda zikredildiği üzere İhraç kayıtlı ve DİİB alınan malların ihracında söz konusudur. Çünkü ihraç kayıtlı satışlarda genelde  yüklenilen vergilerden ziyade hesaplanan KDV  iadeye esas olmaktadır.

İade hesaplamasına esas yüklenimlerin iade dönemi içinde ve iade dönemindeki son işlem tarihinden önceki bir tarihe ait olması gerekir.

Ancak, Üretilen veya satın alınan mal her zaman üretildiği veya satın alındığı dönemde ihraç edilemeyebilir.

Bu nedenle direk yüklenimler (Kod 1) ile dolaylı yüklenimlere ait Kod 2 içinde yer alan Genel imal giderleri nedeniyle yüklenime pay verilirken bu giderlere ait yüklenimlerin iade döneminden önceki dönemlere ait olması da işin doğası gereğidir. Öte yandan kod 2 içinde yer alan genel idare giderleri nedeniyle yüklenilen KDV ler iade döneminden önceki dönemlere ait olamayacağı gibi iade dönemindeki son işlem tarihinden sonraki bir tarihe de ait olamaz.

Ancak sözleşmeye dayalı olarak yapılan genel idare giderlerine ait yüklenimin iade döneminin ilk günü ile son gününe rastlayan tarihler arasında olması doğaldır. Başka bir ifade ile bu yüklenimler iade döneminin tamamını kapsadığından son işlem tarihi ile dönem sonuna kadar olan tarihleri de kapsamaktadır.

Öte yandan, yüklenilen KDV ler hazırlanırken bu KDV lerin (Yüklenim türü-1,2,3) iade döneminde veya önceki dönemlerde indirime konu edilmiş olması fark etmez.

Örneğin yurt dışına en son 25 Haziran da gömlek ihracatı yapan mükellefin haziran ayına ait iade dosyasında direk yüklenime konu edilen ipliğe ait ilk fatura tarihinin 5 Şubat olduğunu varsayalım, üretimde çalışan işçilere verilen yemekten dolayı genel imal gideri olarak yüklenime pay verilirken yemek faturasının tarihinin 5 Şubattan önce 25 Haziran’dan sonra olmaması gerekir. Başka bir ifade ile bu faturanın yüklenim olarak kullanılabilmesi için 5 Şubat ile 25 Haziran tarihleri arasında bir tarihe ait olması ve fatura tarihini kapsayan dönemde de indirime konu edilmiş olması gerekir. Başka bir deyişle 26 Haziran tarihine ait yüklenim türü-2 olan yüklenimler iade hesaplamasına dahil edilmez.

Örneğimize göre 1-30 Haziran dönemine ait olan sözleşmeye bağlı ve aylık olarak alınan hizmetlerden olan Elektrik, su, telefon vb. genel giderler (Yüklenim türü 2) nedeniyle 25 Haziran’dan sonra ödenen faturalara ait KDV lerde yüklenim olarak kullanılabilir.

Bu husus; Gelir İdaresi Başkanlığınca verilen 28.01.2015 tarih ve 43370460-130 (5332-818)-7775 sayılı özelge de

İade hakkı doğuran işlemin gerçekleştiği dönemden önceki dönemlere ait telefon, kırtasiye, posta, ulaşım, konaklama, elektrik, su, büro malzemeleri, muhasebe, reklam, temizlik malzemeleri, kira vb. genel imal ve idare giderleri ile imalat girdisi niteliğinde olan akaryakıt, doğalgaz gibi geçmiş dönemlere ilişkin giderlerden, iade hakkı doğuran işlemin bünyesine giren kısmının, yüklenilen KDV tutarına dahil edilmesi mümkün bulunmaktadır.

denilmek suretiyle teyit edilmiştir.

Öte yandan Gümrük müşavirlerince kesilen hizmet faturaları her ne kadar yüklenim türü 2 de yer alan Genel idare giderlerinden olsa da iade döneminde iadeye konu edilen ihracata ait satış faturasının ve GÇB sinin tarih ve numarası yazılı olmak koşuluyla iade döneminden önceki tarihe ait olabilir. Zira bu faturalarda iadeye konu ihracata ait satış faturasının ve GÇB sinin tarih ve numarasının yazılı olması iade dönemine ait ihracatla direk bağ oluşturacağından bu giderlere ait KDV direk yüklenim gibi değerlendirilecektir. Ayrıca bu bağ kurulamasa dahi yukarıda izah edildiği üzere bu giderlerinde önceki döneme ait olması durumu değiştirmeyecektir.

Yüklenim tür ve tarihleri özet olarak aşağıdaki tabloda gösterilmiştir.

İade hesaplamasına esas yüklenimler 

İade döneminden önceki dönemlere

İade dönemindeki Son işlem tarihinden önce

İade dönemindeki Son işlem tarihinden sonra

Tür 1

 Olabilir

Olmalıdır

Olamaz

Tür 2  

Genel imal giderlerine ait yüklenimler olabilir.(Ancak  tarihi  direk yüklenimlerin  (kot1 ) tarihlerinden önce olamaz)

       Genel idare giderleri        olamaz

Olmalıdır

Sözleşmeye bağlı olan Genel idare giderlerine ait yüklenimler olabilir.

    (elektrik,su,tlf,vb.)

Tür 3

Envantere kayıtlı olmak ve iade gerektiren işlemlerde fiilen kullanılmak kaydıyla olabilir.

Envantere kayıtlı olmak ve iade gerektiren işlemlerde fiilen kullanılmak kaydıyla olabilir.

Olamaz

 

—————————————–

Hatırlatma:

Sirkülerimiz bilgilendirme amaçlı olup belirli bir konu hakkında genel çerçevede bilgi vermek amacını taşıdığından içerikten kaynaklanan veya içeriğe ilişkin ortaya çıkan sonuçlardan dolayı herhangi bir sorumluluk iddiasında bulunulamaz.

Bu sirkümüzde yer verilen bilgiler yazının tarihi itibarıyla geçerli olup, yazı tarihinden sonra gerçekleşebilecek yasal değişiklikler, gelişecek uygulamalar ve yargı kararları ileride farklı düzenlemeleri ve değerlendirmeleri gerektirebilmektedir.

Bu nedenle konular ile ilgili karar vermeden önce profesyonel bir danışmandan görüş ve destek alınması tavsiye olunur